Pytanie nadesłane do redakcji
Jakie badanie na liszajec płaski powinnam wykonać?
Odpowiedziała
dr med. Jolanta Maciejewska
specjalista dermatolog-wenerolog
Wojewódzka Przychodnia Dermatologiczna w Bydgoszczy
Clinica Dermatoestetica w Bydgoszczy
Liszaj płaski to przewlekła niezakaźna dermatoza o nie do końca jasnej etiologii. Najbardziej prawdopodobne wydaje się tło immunologiczne, na co wskazuje współistnienie jej z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak toczeń rumieniowaty, zapalenie skórno-mięśniowe, twardzina układowa, łysienie plackowate, bielactwo nabyte i cukrzyca. Poza tym część przypadków liszaja płaskiego prowokowana jest przez leki (np. sole złota, leki przeciwzimnicze). Obraz kliniczny charakteryzuje się występowaniem typowych, wielobocznych, błyszczących grudek barwy od różowej do sinoczerwonej. Na ich powierzchni, zwłaszcza w bocznym oświetleniu, stwierdza się opalizującą siateczkę, tzw. siateczkę Wickhama, która jest wynikiem nieregularnego przerostu warstwy ziarnistej naskórka. Zmiany najczęściej lokalizują się w okolicy nadgarstków, na wewnętrznej powierzchni ud oraz w okolicy stawów skokowych. Ponadto zajęte mogą być błony śluzowe, najczęściej jamy ustnej. Rzadziej zmiany lokalizować się mogą w obrębie narządów płciowych. Stwierdzić można również nieprawidłowości w obrębie płytek paznokciowych pod postacią: bruzdowania podłużnego i spełzania. W obrębie skóry owłosionej głowy obserwuje się grudki przymieszkowe, które mogą powodować trwałe wyłysienie z zanikowym bliznowaceniem. Wykwitom skórnym towarzyszy świąd. Wyróżnia się kilka postaci liszaja płaskiego: przerosłą, mieszkową, zanikową, pęcherzową, guzkową, nadżerkową, barwnikową oraz postać zajmującą dłonie i stopy. Leczenie liszaja płaskiego jest długotrwałe.
Do leczenia miejscowego należy zaliczyć: silnie działające kortykosteroidy, które można stosować pod opatrunkiem okluzyjnym lub we wstrzyknięciach doogniskowych. Na błony śluzowe podawanie kortykosteroidów kojarzy się z retinoidami.
Do metod leczenia ogólnego, które zarezerwowane jest dla ciężkich, wysiewnych postaci lub odmian opornych na leczenie miejscowe, należy zaliczyć: kortykosteroidy, retinoidy (izotretynoina, acytretyna), cyklosporynę A i sulfony. Do metod leczenia liszaja należy zaliczyć również fotochemioterapię (PUVA lub PUVA-bath), która odgrywa ważną rolę w leczeniu rozsianego liszaja płaskiego.
W ustaleniu rozpoznania pomocna może być biopsja ze zmiany w celu oceny histopatologicznej.
Piśmiennictwo:
Braun-Falco O., Burgdorf W.H.C., Plewing G. i wsp.: Dermatologia. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2011.Szepietowski J., Reich A.: Leczenie chorób skóry i chorób przenoszonych drogą płciową. PZWL, Warszawa 2008.