Brodawki wirusowe narządów płciowych, zwane inaczej kłykcinami kończystymi, wywołuje wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Wyróżniono do tej pory ponad 120 typów HPV, z których część jest odpowiedzialna za zmiany w okolicach płciowych.
Do zakażenia dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu ze skórą zajętą przez wirus. Z tego względu, podobnie jak w przypadku wirusa HSV, do zakażenia może dojść nie tylko w wyniku kontaktów dopochwowych, ale również kontaktów analnych, orogenitalnych i oroanalnych.
Obraz kliniczny jest zróżnicowany i zależy od typu wirusa, stanu odporności chorego oraz miejsca występowania zmian.
Zmiany mają charakter brodawek barwy skóry zdrowej lub czerwonawej. Wykwity mogą być płaskie o szerokiej podstawie lub przybierać postać kalafiorowatych tworów o postrzępionej powierzchni. Choroba o wieloletnim przebiegu, nieleczona charakteryzuje się występowaniem olbrzymich guzów zwanych kłykcinami Buschkego Löwensteina. Jest to postać bezpośrednio poprzedzająca transformację zmian w nowotwór złośliwy.
U kobiet zmiany umiejscawiają się na wargach sromowych, w pochwie, szyjce macicy i w okolicy okołoodbytniczej. Natomiast u mężczyzn kłykciny mogą się pojawiać na trzonie prącia, napletku, żołędzi oraz okolicy okołoodbytniczej. W przypadku kontaktów analnych może dojść do zajęcia kanału odbytnicy. Stosunki oralne mogą prowadzić do wystąpienia kłykcin w obrębie jamy ustnej i gardła.
Niektóre z typów HPV mają tzw. potencjał onkogenny. Oznacza to, że mogą doprowadzić do wystąpienia zmian nowotworowych w obrębie skóry i błon śluzowych. Zakażenie wirusem HPV ma udowodniony związek z rakiem szyjki macicy, rakiem prącia i rakiem odbytu. Nie ma obecnie sposobu na całkowitą eliminację wirusa z organizmu. W celu usunięcia zmian wywołanych przez HPV stosuje się preparaty miejscowe. W przypadku nasilonych zmian wykorzystuje się leczenie zabiegowe: krioterapię, czyli mrożenie zmian, elektrochirurgię, czyli usuwanie guzów za pomocą elektrody elektrycznej, konwencjonalne metody chirurgiczne z użyciem skalpela, terapię fotodynamiczną, wykorzystującą promieniowanie UV lub laseroterapię.
Stosowanie prezerwatyw nie zabezpiecza całkowicie przed zakażeniem wirusem HPV, ale redukuje ryzyko infekcji. Osoby z brodawkami wirusowymi powinny się powstrzymać od stosunków płciowych.
W ostatnich latach wprowadzono szczepionkę, która zabezpiecza przed infekcją najważniejszymi typami wirusa HPV. Ma ona szczególne znaczenie w profilaktyce raka szyjki macicy u kobiet. Skuteczność szczepienia jest największa przy zastosowaniu jej przed rozpoczęciem współżycia, a więc przed pierwszym potencjalnym kontaktem z wirusem HPV.
Należy również podkreślić, że systematyczne badanie cytologiczne szyjki macicy pozwala na wczesne wykrycie i całkowite wyleczenie raka szyjki macicy.