Co to jest przyłuszczyca i jak często występuje?
Bez wątpienia przyłuszczyca jest najbardziej niejasną chorobą w dermatologii. Jedyną pewną cechą tej choroby jest brak związku z łuszczycą. Niektórzy lekarze uważają przyłuszczycę plackowatą za jedną jednostkę chorobową, która jest prekursorem ziarniniaka grzybiastego (jednej z form chłoniaka skóry).
Przyczyny choroby nie są poznane.
Jak się objawia przyłuszczyca plackowata?
Wyróżniamy:
- przyłuszczycę plackowatą drobnoogniskową albo palczastą
- przyłuszczycę plackowatą wielkoogniskową z jej odmianą poikilodermiczną.
Przyłuszcyca plackowata drobnoogniskowa
Częściej spotykana u mężczyzn. Jest to przewlekła dermatoza, charakteryzująca się ogniskami rumieniowo-złuszczającymi, umiejscowionymi na tułowiu i kończynach, często o kształcie podłużnym, palczastym. Ogniska są wyraźnie odgraniczone od otoczenia, nie powodują świądu, utrzymują się przez wiele lat.
Przyłuszczyca plackowata wielkoogniskowa typu zapalnego
Są to rozległe, wielkości dłoni lub większe ogniska rumieniowo-złuszczające, nierównomiernie zabarwione i dość dobrze odgraniczone od otoczenia. Najczęstszym umiejscowieniem jest tułów i dosiebne części kończyn. Zmiany rozpoczynają się w wieku średnim, są częstsze u mężczyzn. Utrzymują się ciągu wielu lat; w ich obrębie mogą rozwinąć się chłoniaki typu T.
Przyłuszczyca plackowata wielkoogniskowa typu poikilodermicznego
Jest to odmiana przyłuszczycy wielkoogniskowej, w której ogniska mają pstry wygląd (przebarwienia, odbarwienia, teleangiektazje, bibułkowaty zanik skóry). Zmiany utrzymują się w ciągu kilkunastu-kilkudziesięciu lat, w dużej części przypadków mogą przechodzić w ziarniniaka grzybiastego lub inne chłoniaki typu T. Najczęstszym umiejscowieniem jest tułów, zwłaszcza jego boczne powierzchnie, pośladki i biodra. Ważnym objawem zagrażającego chłoniaka jest pojawienie się świądu.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W razie wystąpienia niepokojących zmian zgłosić się należy do dermatologa.
Jak lekarz ustala diagnozę?
Rozpoznanie ustala się na podstawie obrazu klinicznego, wywiadu lekarskiego oraz wykonania biopsji ze zmiany (do oceny histopatologicznej).
Jakie są sposoby leczenia?
W przypadku przyłuszczycy plackowatej drobnoogniskowej zmiany mogą ulegać poprawie pod wpływem naświetlań słonecznych lub PUVA, jednak zazwyczaj nawracają. W przypadku przyłuszczycy plackowatej wielkoogniskowej zmiany niekiedy ulegają poprawie pod wpływem promieni słonecznych. Konieczna jest okresowa kontrola dotycząca pojawienia się nacieków. W przypadku przyłuszczycy plackowatej wielkoogniskowej typu poikilodermicznego o ile nie ma zmian naciekowych, wskazane jest stosowanie wyłącznie leczenia miejscowego maściami obojętnymi lub glikokortykosteroidowymi, a w zmianach rozległych i bardziej nasilonych można dołączyć naświetlania PUVA.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Przebieg przyłuszczycy plackowatej drobnoogniskowej jest przewlekły. Chorym często nie przeszkadzają same wykwity, lecz przewlekłość procesu chorobowego. Typowe przypadki choroby pod względem obrazu klinicznego oraz histologicznego nie ewoluują do ziarniniaka grzybiastego. Nietypowe przypadki powinny być bardziej kontrolowane.
Przebieg przyłuszczycy plackowatej wielkoogniskowej jest nieprzewidywalny. Schorzenie w końcu ewoluuje do ziarniniaka grzybiastego, choć ta przemiana może trwać nawet 25 lat. Dlatego pacjenci muszą być pod stałą kontrolą dermatologa.