×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Łysienie androgenowe typu męskiego: przyczyny, objawy i leczenie

redakcja mp.pl

Utrata włosów u mężczyzn rozpoczyna się zwykle w okolicy czołowo-skroniowej, a następnie ciemieniowej. Następnie przerzedzenie włosów rozprzestrzenia się w kierunku szczytu głowy, pozostawiając koronę włosów na potylicy i częściowo w okolicach skroniowych.

Co to jest łysienie androgenowe?

Łysienie androgenowe (androgenetic alopecia – AGA) to zależna od androgenów, czyli hormonów odpowiadających m.in. za kształtowanie się męskich narządów płciowych u płodu oraz tzw. wtórnych cech płciowych (budowa ciała, owłosienie, głos) postępująca utrata włosów typu niebliznowaciejącego. Jest to najczęstsza przyczyna utraty włosów, dotyczy obu płci, różni się jednak obrazem klinicznym u kobiet i mężczyzn.

Mechanizm powstawania łysienia androgenowego związany jest z przemianą testosteronu (pod wpływem enzymu 5?-reduktazy) w dihydrotestosteron (DHT), który oddziałując na receptory androgenowe mieszka włosowego prowadzi do jego stopniowej inwolucji (zaniku). Mieszki włosowe ulegają stopniowej miniaturyzacji, produkowany włos staje się coraz cieńszy i krótszy.

Obok zaburzeń hormonalnych, na rozwój AGA wpływ mają czynniki genetyczne, co potwierdziło wiele badań naukowych. Ryzyko rozwoju łysienia zwiększa się w przypadku dodatniego wywiadu rodzinnego, zwłaszcza jeżeli chorobę stwierdzono u ojca lub dziadka ze strony matki.

Za dziedziczenie łysienia androgenowego odpowiadają geny:

  • 5α-reduktazy,
  • receptorów estrogenowych,
  • chromosomu Y,
  • czynników wzrostowych,
  • receptorów androgenowych.

Łysienie androgenowe typu męskiego dotyczy około 80% mężczyzn, pojawia się po okresie dojrzewania i prowadzi do postępującej utraty włosów o charakterystycznym obrazie klinicznym.

Objawy łysienia androgenowego typu męskiego

Łysienie androgenowe typu męskiego klasyfikuje się według skali Hamiltona i Norwooda (ryc. poniżej). Utrata włosów u mężczyzn rozpoczyna się zwykle w okolicy czołowo-skroniowej, a następnie ciemieniowej (tonsura na szczycie głowy). Następnie przerzedzenie włosów rozprzestrzenia się w kierunku skroni i ciemienia, pozostawiając koronę włosów na potylicy i częściowo w okolicach skroniowych.

Liczne badania potwierdzają związek łysienia androgenowego z chorobą niedokrwienną serca niezależnie od płci. Istotnym czynnikiem ryzyka jest wczesny początek łysienia androgenowego – poniżej 36. roku życia.

Dobrze udokumentowane jest także powiązanie łysienia androgenowego z rozrostem gruczołu krokowego.

W przypadku pojawienia się objawów wskazujących na łysienie androgenowe należy zgłosić się do dermatologa.

W jaki sposób lekarz rozpoznaje łysienie androgenowe typu męskiego?

Podstawą diagnostyki jest wywiad i badanie przedmiotowe. Lekarz pyta pacjenta o początek wystąpienia objawów, przebieg wypadania włosów, łysienie androgenowe w rodzinie, choroby współistniejące. Następnie ogląda owłosioną skórę głowy i ocenia wzór łysienia. Może przeprowadzić test pociągania. Badanie polega na pociągnięciu w kilku lokalizacjach na owłosionej skórze głowy pęków 40–60 włosów. Jeśli wyrwanych zostanie w ten sposób ponad 10 włosów (z jednego lub kilku miejsc), wynik testu jest dodatni. Badanie to trudno przeprowadzić u osób z krótkimi włosami.

W diagnostyce łysienia androgenowego (a także do monitorowaniu leczenia) wykorzystuje się trichoskopię, która za pomocą dermatoskopu i wideodermatoskopu pozwala na ocenę stanu łodyg włosów, mieszków włosowych oraz skóry głowy. Badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne (nie wymaga wyrywania włosów).

Można także wykonać trichogram, czyli mikroskopową ocenę stanu cebulek włosowych. W tym celu pobiera się ok. 50–100 włosów. Badanie określa proporcje poszczególnych faz cyklu włosowego:

  • anagenu – faza wzrostu, trwa kilka lat
  • katagenu – faza regresji (obumierania włosa), trwa 2-3 tygodnie
  • telogenu – faza spoczynku, trwa kilka miesięcy, w czasie których martwy włos jest wypychany przez nowo rosnący.

W sytuacjach wątpliwych wskazana jest biopsja – badanie histopatologiczne kilkumilimetrowego wycinka pobranego z okolicy czołowo-ciemieniowej.

Dokładność porównywalną do osiąganej metodami histologicznymi daje refleksyjna mikroskopia konfokalna in vivo (in vivo reflectance confocal microscopy – RMC). To nowoczesna, nieinwazyjna technika obrazowania włosów i skóry owłosionej. Do jej ograniczeń należy m.in. wysoki koszt.

Jakie są metody leczenia łysienia androgenowego typu męskiego?

Łysienie androgenowe typu męskiego można pozostawić bez leczenia. Jest ono wskazane, jeżeli łysienie powoduje dyskomfort u pacjenta.

W leczeniu ogólnym stosuje się finasteryd. To substancja, która blokując enzym 5α-reduktazy, hamuje powstawanie pochodnej testosteronu – DHT. Lek zatrzymuje wypadanie włosów oraz indukuje odrost. Lek należy stosować długoterminowo. Jego odstawienie prowadzi do powrotu – w ciągu roku – do stanu wyjściowego. Około 2% pacjentów zgłasza działania niepożądane zaburzenia czynnościowe sfery seksualnej.

Lekiem zmniejszającym stężenie DHT w surowicy jest też dutasteryd. Ponieważ w Polsce jest on zarejestrowany do leczenia umiarkowanych i ciężkich objawów łagodnego rozrostu gruczołu krokowego, jego stosowanie w leczeniu AGA jest off-label, czyli niezgodnie z Kartą Charakterystyki Produktu Leczniczego (jest to dopuszczalna praktyka).

W leczeniu miejscowym najszersze zastosowanie znalazł minoksydyl dostępny w dwóch stężeniach: 2% i 5%. Wywiera on efekt rozszerzający naczynia mieszków włosowych, powoduje stymulację mitoz komórek mieszka włosowego i przedłuża okres wzrostu włosów. Nie działa na drodze hormonalnej i należy go stosować w sposób ciągły.

Nowoczesną formą leczenia łysienia androgenowego jest terapia z użyciem osocza bogatopłytkowego (platelet rich plasmaPRP). Preparat jest przygotowywany z krwi pobranej od pacjenta. Podaje się go w formie mezoterapii w obrębie skóry głowy. Przeciwwskazaniem do zabiegu są m.in. aktywne choroby skóry w miejscu iniekcji, choroby powodujące zaburzenia krzepnięcia krwi, przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych oraz immunosupresyjnych.

Alternatywnym leczeniem jest leczenie chirurgiczne, polegające na przeszczepieniu włosów. Należy jednak pamiętać, że metoda ta nie hamuje postępu choroby, a jedynie łagodzi jej skutki.

Co zrobić, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na łysienie androgenowe typu męskiego?

Ze względu na patomechanizm tej choroby trudno podjąć działania, które miałyby na celu zmniejszenie ryzyka rozwoju łysienia androgenowego typu męskiego.

Piśmiennictwo

  1. Brzezińska-Wcisło L.: Choroby włosów i skóry owłosionej. Termedia 2015
  2. Szepietowski J., Reich A.: Leczenie chorób skóry i chorób przenoszonych drogą płciową.
  3. https://podyplomie.pl/dermatologia/35162,lysienie-androgenowe-etiopatogeneza-diagnostyka-i-aktualne-metody-leczenia
13.07.2022
Zobacz także
  • Łysienie androgenowe typu żeńskiego
  • Łysienie bliznowaciejące
  • Łysienie plackowate
Wybrane treści dla Ciebie
  • Łysienie bliznowaciejące
  • Zapalenie mieszków włosowych
  • Zapalenie skóry wywołane przez cerkarie
  • Łupież liszajowaty
  • Łysienie plackowate
  • Łysienie androgenowe typu żeńskiego
  • Choroby włosów
  • Hipertrychoza (nadmierne owłosienie)
  • Łupież pstry
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta