×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Odmrożenia (odmroziny)

Co to są odmrożenia i jakie są ich przyczyny?

Odmrożenia powstają w wyniku działania na skórę niskich temperatur, a do ich powstania dochodzi przy spadku temperatury skóry poniżej 0°C. Poza temperaturą na stopień uszkodzenia skóry mają wpływ także takie czynniki, jak wilgotność powietrza, wiatr, ubiór oraz współistnienie zaburzeń naczyniowych.

Niskie temperatury powodują obkurczenie naczyń krwionośnych oraz utratę wrażliwości na bodźce bólowe. Brak reakcji na ból obserwuje się, gdy temperatura skóry spada poniżej 10°C. W fazie tajania skóry tworzą się kryształki lodu, które uszkadzają tkankę i powodują rozwój stanu zapalnego. Na dalszym etapie przepływ krwi przez naczynia ulega spowolnieniu, powstają obrzęki w obrębie tkanek i dochodzi do niedokrwienia.

W przypadku, gdy uszkodzenie tkanek wywołane jest umiarkowaną ekspozycją na zimno i współistnieje jednocześnie niewydolność krążenia obwodowego, mówimy o odmrozinach.

Jak często występują odmrożenia?

Odmrożenia występują przede wszystkim u osób pracujących w warunkach zewnętrznych oraz u sportowców, szczególnie u narciarzy. Odmrożenia powstają szczególnie w miejscach przylegania skóry do chrząstek i kości. Najczęściej zatem obserwuje się je w obrębie nosa, policzków lub uszu. Długotrwała ekspozycja na niskie temperatury może spowodować odmrożenia rąk lub stóp, co może nawet doprowadzić do ich amputacji. Z kolei odmroziny występują przede wszystkim u kobiet z zaburzeniami krążenia obwodowego i pojawiają się głównie wiosną i jesienią.

Jak się objawiają odmrożenia?

Odmrożenia klasyfikuje się podobnie jak oparzenia.

  • W stopniu I dochodzi do zblednięcia skóry z towarzyszącym brakiem reakcji na bodźce bólowe. Po ogrzaniu skory obserwuje się jej zaczerwienienie i bolesność.
  • W stopniu II dochodzi do powstania pęcherzy.
  • W stopniu III pojawia się dodatkowo powierzchowna martwica.
  • W odmrożeniu IV stopnia dochodzi do zamrożenia skóry na całej jej grubości z rozwojem głębokiej martwicy.

W odmrozinach natomiast najczęściej obserwuje się czerwone lub sinoniebieskie ostro odgraniczone guzki na powierzchniach grzbietowych rąk lub stóp. Zmianom skórnym może towarzyszyć nadmierna potliwość, sinica czy tzw. marmurkowatość skóry (widoczna przez skórę siatka naczyń).

Co robić w przypadku wystąpienia objawów odmrożenia?

Postępowanie z odmrożeniami zależy od rozległości zmian skórnych i głębokości uszkodzenia skóry. Wystąpienie zmian skórnych w postaci pęcherzy czy owrzodzeń lub obecność martwicy wymaga niezwłocznego zgłoszenia się na SOR. Nie powinno się gwałtownie ocieplać i pocierać skóry. W warunkach szpitalnych stosuje się stopniowe ogrzewanie przez zanurzanie w wodzie o temperaturze 35–40°C. Po przywróceniu odpowiedniej temperatury ciała leczenie zmian skórnych jest podobne jak w przypadku oparzeń skóry.

W odmrożeniach IV stopnia może dojść do amputacji kończyny lub jej części. W przypadku odmrozin należy unikać zimna. Niekiedy wskazana jest konsultacja dermatologiczna celem ustalenia ostatecznej diagnozy. Zmiany skórne mogą wymagać różnicowania między innymi z toczniem rumieniowatym.

W jaki sposób lekarz ustala diagnozę odmrożenia?

Rozpoznanie jest ustalane na podstawie wywiadu lekarskiego wykazującego ekspozycję na zimno i badania skóry. W przypadku odmrozin można rozważyć badanie histopatologiczne wycinka skóry, które wykazuje cechy limfocytowego zapalenia skóry.

Jakie są metody leczenia odmrożenia?

Odmrożenia w I stopnia zwykle goją się bez pozostawienia śladu. Pacjent z odmrożeniami II stopnia wymaga objawowej terapii miejscowej. Zwykle odmrożenia I i II stopnia ustępują po usunięciu czynników utrudniających krążenie (zbyt ciasne obuwie, zbyt przylegające rękawice). Pacjent z odmrożeniami w III lub IV stopnia najczęściej wymaga hospitalizacji, leczenia chirurgicznego oraz profilaktycznego leczenia przeciwzakrzepowego. W przypadku leczenia odmrozin stosuje się pentoksyfilinę, czyli lek poprawiający mikrokrążenie. Istotne znaczenie ma odpowiednia pielęgnacja skóry i stosowanie preparatów natłuszczających.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie odmrożenia?

Odmrożenia I stopnia ustępują samoistnie, a odmrożenia wyższych stopni mogą za sobą nieść trwałe następstwa. Skóra w miejscach po odmrożeniu może wykazywać skłonność do owrzodzeń. Chorzy z zajęciem głębszych struktur są narażeni na utratę kończyny. W odmrozinach występuje zła tolerancja zimna.

Co należy robić po zakończeniu leczenia odmrożenia?

Chorzy po przebytym odmrożeniu lub odmrozinie mogą wykazywać nadwrażliwość na zimno, dlatego też wskazana jest ochrona przed niskimi temperaturami. Zasadnicze znaczenie ma również dobór właściwego ubioru. Ryzyko wystąpienia zmian wywołanych zimnem jest zwiększone w przypadku noszenia zbyt ciasnego ubioru, w tym zbyt dopasowanych rękawiczek, skarpetek i obuwia.

Co należy robić, aby uniknąć odmrożenia?

Podstawową rolę w profilaktyce odmrożeń odgrywa unikanie zimna i stosowanie luźnego ubioru (obuwia, rękawiczek). Dodatkowe znaczenie ma stosowanie kremów natłuszczających i ochraniających przed zimnem i mrozem. Warto dodać, że spożywanie alkoholu nie spełnia funkcji zabezpieczającej czy zmniejszającej ryzyko odmrożenia czy odmrozin. Alkohol działa odwrotnie, powodując rozszerzenie naczyń i zwiększając wyziębienie organizmu.

07.09.2017
Zobacz także
  • Rana
  • Hipotermia i odmrożenia
Wybrane treści dla Ciebie
  • Choroby bakteryjne skóry
  • Łupież czerwony mieszkowy
  • Pemfigoid ciężarnych
  • Modzele i nagniotki
  • Liszaj płaski
  • Pemfigoid bliznowaciejący
  • Łuszczyca
  • Rogowiak kolczystokomórkowy skóry
  • Choroba Dariera
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta