Opryszczkę narządów płciowych wywołuje wirus Herpes (HSV), najczęściej typu 2. Do zakażenia dochodzi w trakcie stosunku płciowego. Ponieważ wirus ulega przeniesieniu w wyniku kontaktu bezpośredniego ze skórą do infekcji może dojść w wyniku różnych praktyk seksualnych, m.in. kontaktów analnych, orogenitalnych lub oroanalnych.
Po wniknięciu wirusa HSV po raz pierwszy do skóry dochodzi do wystąpienia zespołu objawów zwanych zakażeniem pierwotnym. Pojawiają się charakterystyczne zmiany skórne. Skóra jest żywoczerwona, a na jej powierzchni występują wykwity w różnych stadiach – począwszy od pęcherzyków i nadżerek, na strupach kończąc. Przed wysiewem zmian skórnych często pojawiają się objawy zwiastujące – ból, pieczenie, swędzenie skóry. U kobiet zmiany dotyczą warg sromowych, ściany pochwy, szyjki macicy lub skóry okolicy okołoodbytniczej czy pośladków. Natomiast u mężczyzn zmiany umiejscowione są na napletku, żołędzi, skórze prącia, pośladku lub okolicy okołoodbytniczej. W przypadku kontaktów doodbytniczych może dojść do zapalenia błony śluzowej kanału odbytnicy, co objawia się w postaci śluzowej wydzieliny z odbytu, silną bolesnością tej okolicy oraz częstym parciem na stolec. Kontakty oralne z chorym mogą powodować opryszczkowe zapalenie gardła.
Zmianom miejscowym w zespole zakażenia pierwotnego HSV mogą towarzyszyć objawy ogólne, takie jak gorączka, bóle stawów i mięśni, bóle głowy, dreszcze, powiększenie węzłów chłonnych okolicy pachwinowej. Po ustąpieniu objawów wirus HSV pozostaje w zwojach nerwowych w okolicy krzyżowej kręgosłupa. Po różnym czasie może dojść do nawrotu zmian. Wykwity pojawiają się najczęściej w tych samych miejscach, co w zakażeniu pierwotnym. Przebieg nie jest tak burzliwy, jak przy pierwszym wystąpieniu zmian. Czynnikami wywołującymi nawrót opryszczki są miesiączka, stres, promieniowanie UV, infekcje bakteryjne lub wirusowe, zmęczenie lub miejscowe urazy skóry.
Duże zagrożenie niesie ze sobą opryszczka narządów płciowych u kobiet ciężarnych. Szczególnie groźne jest zakażenie pierwotne, ponieważ w organizmie matki na tym etapie nie ma jeszcze przeciwciał, które mają ochronne działanie dla płodu.
Opryszczka narządów płciowych może doprowadzić do zakażenia wewnątrzmacicznego i w konsekwencji wywołać poród przedwczesny lub wpłynąć na nieprawidłowy rozwój płodu.
W trakcie porodu, w następstwie kontaktu noworodka z czynnymi zmianami wywołanymi HSV może dojść do zakażenia okołoporodowego lub poporodowego. Zakażenie u noworodka może się objawiać zmianami skórnymi, zajęciem rogówki oka, zapaleniem jamy ustnej, a także zapaleniem opon mózgowych i innych narządów wewnętrznych. Dlatego w przypadku opryszczki narządów płciowych ciężarnej należy rozważyć rozwiązanie ciąży drogą cięcia cesarskiego.
Leczenie opryszczki narządów płciowych polega na stosowaniu leków przeciwwirusowych ogólnie. Nie powodują one całkowitej eliminacji wirusa z organizmu. Skracają jednak okres choroby i łagodzą jej przebieg.
Stosowanie prezerwatywy nie zabezpiecza całkowicie przed zakażeniem HSV, ale redukuje ryzyko infekcji. Osoby z czynnymi zmianami powinny się powstrzymać od stosunków płciowych. Po ustąpieniu zmian wskazane jest każdorazowo stosowanie prezerwatywy w trakcie kontaktów seksualnych.
