×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Trądzik różowaty - objawy i leczenie. Jak wygląda początek choroby?


Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Trądzik różowaty to przewlekła choroba skóry, która pojawia się zwykle między 30. a 50. rokiem życia. Początkowym objawem jest napadowe czerwienienie twarzy, a następnie rumień na skórze występuje przewlekle, zwłaszcza w środkowej części twarzy (nos i przylegające do nosa części policzków), mogą występować też teleangiektazje („pajączki” naczyniowe), a także przerost tkanek, głównie w obrębie nosa. W leczeniu stosuje się laser, leki nakładane miejscowo, a także stosowane ogólnie. Ważna jest też odpowiednia pielęgnacja skóry.

Co to jest trądzik różowaty?

Trądzik różowaty (acne rosacea) jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry twarzy. Pojawia się najczęściej między 30. a 60. rokiem życia. Trądzik różowaty zwykle obejmuje pierwotnie środkową część twarzy – na skórze pojawiają się rumień (czerwone plamy) i teleangiektazje (czyli poszerzone naczynia krwionośne, zwane też „pajączkami”), a następnie grudki i krosty. U niektórych chorych może dojść do przerostu i zwłóknienia gruczołów łojowych, co niekiedy doprowadza do przerostu tkanek, zwykle w obrębie nosa tzw. rhinophyma.

Trądzik różowaty - początek choroby - objawy

Niezwykle ważne jest uwrażliwienie społeczeństwa na pierwsze, często niepozorne zmiany skórne, jak nawracający rumień twarzy. Niestety pacjenci na początku choroby nie zdają sobie sprawy z konieczności leczenia i nie szukają pomocy u dermatologa, a właśnie wczesne rozpoznanie trądziku różowatego oraz rozpoczęcie właściwego postępowania i terapii to szansa na uniknięcie zaostrzeń – ekspert kampanii „Róż się do lekarza” dermatolog dr hab. Aleksandra Batycka-Baran z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Źródło: Trądzik różowaty to choroba, a nie defekt urody

Początek trądziku różowatego może przebiegać jako napadowe czerwienienie skóry twarzy („okres prerosacea”). Między epizodami występowania rumienia skóra wygląda prawidłowo.

Trądzik różowaty - przyczyny

Przyczyny powstania trądziku różowatego nie są do końca poznane. Czynniki przyczyniające się do powstania trądziku różowatego to:

  • nieprawidłowości dotyczące funkcjonowania układu odpornościowego
  • mikroorganizmy, takie jak nużeniec (Demodex folliculorum) albo bakteria Helicobacter pylori
  • nadreaktywność naczyń krwionośnych
  • promieniowanie ultrafioletowe
  • czynniki genetyczne.

U kogo najczęściej występuje trądzik różowaty?

Trądzik różowaty może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej dotyczy osób między 30. a 50. rokiem życia. Najczęściej występuje u osób z I lub II fototypem skóry, czyli o jasnej karnacji, z jasnymi oczami i włosami. Częstsze zachorowania stwierdza się wśród kobiet, ale choroba ma cięższy przebieg u mężczyzn.

Trądzik różowaty - objawy

W przypadku trądziku różowatego występują różne objawy i mają różne nasilenie u poszczególnych pacjentów. Zwykle choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Wyróżnia się dwie główne postaci trądziku różowatego. Charakterystyczny dla pierwszej postaci jest rumień występujący w środkowej części twarzy (głównie na nosie i przylegających do nosa częściach policzków). Natomiast w drugiej postaci, zwanej także postacią przerostową (guzkową), główny objaw to przerost tkanki widoczny jako nieregularne pogrubienie skóry. Najczęstszym objawem jest przerost dotyczący nosa – na nosie pojawiają się zgrubienia. Rzadziej zajęte miejsca obejmują podbródek, czoło i policzki. Typowe cechy towarzyszące obejmują znaczny przerost gruczołów łojowych i tłustą skórę.

Główne objawy trądziku różowatego:

  • grudki i krosty występujące głównie centralnej części twarzy
  • rumień, czyli zaczerwienienie skóry, zwłaszcza w środkowej części twarzy. Na początku rumień pojawia się epizodycznie, a potem na stałe.
  • telangiektazje, czyli widoczne, powiększone, skórne naczynia krwionośne („pajączki”). Telangiektazje są zlokalizowane głównie w środkowej części twarzy, zwłaszcza na policzkach.
  • objawy dotyczące oczu, które mogą następować po zajęciu skóry, poprzedzać je lub występować jednocześnie z zajęciem skóry. Należą do nich teleangiektazje brzegów powiek, zaczerwienienie i podrażnienie oczu. Objawy towarzyszące obejmują łzawienie, zaczerwienienie, uczucie ciała obcego, pieczenie, swędzenie, światłowstręt i niewyraźne widzenie. Ponadto może się pojawić obrzęk i rumień powiek.

Ponadto mogą występować:

  • pieczenie skóry w dotkniętych obszarach, które jest powszechne w trądziku różowatym. Produkty do pielęgnacji skóry mogą dodatkowo podrażniać skórę i nasilać objawy.
  • obrzęk – obrzęk twarzy może wystąpić podczas epizodu zaczerwienienia lub po nim i może się utrzymywać nawet przez kilka dni
  • suchość skóry, często z szorstkością i łuszczeniem

Co powoduje zaostrzenie objawów trądziku różowatego?

Niektóre czynniki mogą wpływać na zaostrzenie objawów:

  • narażenie na ekstremalne temperatury
  • ekspozycja na słońce
  • gorące napoje
  • ostre potrawy
  • alkohol
  • ćwiczenia fizyczne
  • podrażnienie związane ze stosowaniem kosmetyków lub leków na skórę
  • stany emocjonalne, zwłaszcza gniew, wściekłość i zakłopotanie
  • niektóre leki, takie jak kwas nikotynowy i leki rozszerzające naczynia krwionośne.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

Jeżeli pacjent zaobserwuje powyższe zmiany chorobowe, powinien się udać do dermatologa w celu dokładnej oceny zmian i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Trądzik różowaty - diagnoza

Lekarz ustala rozpoznanie na podstawie wywiadu oraz badania pacjenta. Charakterystyczne dla trądziku różowatego jest występowanie wykwitów rumieniowych i grudkowo-krostkowych umiejscowionych głównie w środkowej części twarzy, tzw. wzmożonej reakcji naczynioruchowej (zaczerwienienie pod wpływem bodźców fizycznych i psychicznych), współistnienia objawów łojotoku. Decydujący w rozpoznaniu choroby jest rumień utrzymujący się w centralnej części twarzy. Biopsja skóry rzadko jest konieczna.

Trądzik różowaty - leczenie

Istnieje wiele metod leczenia trądziku różowatego. Leczenie jest dobierane przez lekarza dermatologa dla konkretnego pacjenta, w zależności od objawów trądziku różowatego, jego przebiegu, stanu skóry, czynników zaostrzających, chorób towarzyszących, przyjmowanych leków i odpowiedzi na leczenie.

Trądzik różowaty – leczenie niefarmakologiczne

Postępowanie niefarmakologiczne ma duże znaczenie w leczeniu skórnych objawów trądziku różowatego. Obejmuje ono:

  • unikanie czynników wywołujących zaczerwienienie, takich jak ekstremalne temperatury, światło słoneczne, pikantne potrawy, alkohol, forsowne ćwiczenia
  • delikatną pielęgnację skóry, ponieważ niektóre kosmetyki mogą pogarszać objawy trądziku różowatego. Ważne jest odpowiednie nawilżanie skóry, należy unikać kosmetyków, które mogą podrażniać skórę, takich jak toniki i chemiczne środki złuszczające (np. zawierające alfa-hydroksykwasy). Należy również unikać złuszczania skóry za pomocą szorstkich gąbek lub ściereczek. Produkty do pielęgnacji skóry w postaci pianek, pudrów lub kremów są zwykle lepiej tolerowane niż żele na bazie alkoholu i płyny. Należy pamiętać, aby przed pierwszą aplikacją każdego kremu pielęgnacyjnego lub ochronnego wykonać próbę tolerancji nowego produktu na małej powierzchni skóry
  • ochronę przeciwsłoneczną – zaleca się codzienne stosowanie filtrów przeciwsłonecznych ze współczynnikiem ochrony przeciwsłonecznej (SPF) co najmniej 30 oraz unikanie preparatów na bazie alkoholu
  • stosowanie kryjących kosmetyków – pacjenci, którym przeszkadza rumień twarzy lub teleangiektazje, mogą stosować podkład koloru zielonego, który ma działanie kryjące. Na zielony podkład nakłada się podkład do twarzy w kolorze cielistym dopasowanym do karnacji. Lekkie nałożenie zielonego kosmetycznego pudru do twarzy może być również przydatne do kamuflowania zaczerwienienia twarzy.

Trądzik różowaty - leczenie miejscowe

W leczeniu miejscowym stosuje się metronidazol w postaci żelu lub kremu.

Ponadto stosuje się kwas azelainowy, iwermektynę oraz nadtlenek benzoilu.

Lekami redukującymi zaczerwienie twarzy są brymonidynaoksymetazolina.

Do stosowanych miejscowo antybiotyków należą: iwermektyna, erytromycyna, klindamycyna.

Trądzik różowaty – leczenie laserem

W leczeniu rumienia i teleangiektazji wykorzystywane są najczęściej lasery: pulsacyjny laser barwnikowy (pulsed dye laser – PDL, o długości fali 585–595 nm), laser neodymowo-yagowy (Nd:YAG, 532 nm i 1064 nm) i CO2.

Leczenie jest zawsze zlecane przez lekarza, istnieje szereg przeciwwskazań, m.in. ciąża i laktacja, bielactwo, niewyrównana cukrzyca, poważne przewlekłe choroby układu sercowo-naczyniowego (w tym rozrusznik serca), choroby autoimmunologiczne, padaczka, tendencja do powstawania bliznowców. Zabiegi naświetlania są bezbolesne, ale mogą powodować działania niepożądane, takie jak rumień lub uczucie ściągnięcia skóry.

Zastosowanie w leczeniu zmian rumieniowych i teleangiektazji mają także naświetlenia z użyciem IPL (Intense Pulsed Light therapy). IPL różni się od innych laserów tym, że dostarcza impulsy świetlne o różnej długości.

Trądzik różowaty – leczenie ogólne

W nasilonych postaciach trądziku różowatego lekarz może zlecić – oprócz leczenia miejscowego – także leczenie ogólne, czyli doustne.

Do leków stosowanych ogólnie (doustnie) należą antybiotyki, głównie doksycyklina, a także limecyklina, chlorowodorek tetracykliny, oksytetracyklina, azytromycyna.

Pacjentom, u których zawiodły tradycyjne metody leczenia, zaleca się izotretynoinę. Leczenie ogólne retinoidami niesie ze sobą ryzyko wystąpienia wielu działań niepożądanych (wysuszenie warg, błony śluzowej jamy ustnej i nosa, krwawienie z nosa, wypadanie włosów, zaburzeń parametrów lipidowych i in.), ale spodziewane efekty lecznicze rekompensują pacjentom te niedogodności. Należy pamiętać, że izotretynoina ma działanie uszkadzające płód, dlatego kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną metodę antykoncepcji przez 1 mies. przed rozpoczęciem leczenia, podczas leczenia i 1 mies. po jego zakończeniu.

Zabiegi stosowane dla pacjętów z przerostem tkanek

U pacjentów, u których doszło do przerostu tkanek w obrębie nosa (rhinophyma) stosuje się:

  • zabieg chirurgiczny, czyli wycięcie skóry pełnej grubości z tzw. rekonstrukcją płatową lub przeszczepem skóry
  • chirurgiczne wycięcie skóry niepełnej grubości
  • dermabrazję, czyli usunięcie górnych i środkowych warstw skóry z guzowatości nosa za pomocą urządzeń ścierających
  • kriochirurgię
  • elektrokoagulację
  • terapię laserową, najczęściej z użyciem lasera dwutlenkowego (CO2) lub erbowo-yagowego.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie trądziku różowatego?

Trudno jest osiągnąć całkowite wyleczenie zmian skórnych w przebiegu trądziku różowatego, choć za pomocą odpowiedniego leczenia można uzyskać długotrwałą remisję. Stosując odpowiednie leczenie preparatami miejscowymi, lekami doustnymi, zabiegi chirurgiczne (rhinophyma) lub laserowe można zminimalizować postęp choroby. Trądzik różowaty należy leczyć, ale nie ma preparatów, które raz na zawsze zwalczą chorobę. Celem terapii jest zmniejszenie i/lub usunięcie istniejących objawów, a następnie zapobieganie pojawieniu się nowych zmian.

Jakich zabiegów powinna unikać osoba z trądzikiem różowatym?

U pacjentów z trądzikiem różowatym przeciwwskazane są takie zabiegi, jak: złuszczanie z użyciem kwasów owocowych, kwasu trójchlorooctowego, kwasu salicylowego. Powodują one przekrwienie skóry, co nasila i utrwala rumień, a także intensywne płatowe złuszczanie, któremu towarzyszy niemiłe uczucie pieczenia i palenia skóry. Niewskazane są także zabiegi rozgrzewające. Przy pielęgnacji skóry należy unikać tarcia, ucisku, a także stosowania kosmetyków bogatych w substancje aktywne, które zamiast wpływać dobroczynnie na skórę, wywołują podrażnienie lub uczulają.

Trądzik różowaty - higiena i pielęgnacja skóry

Skóra z trądzikiem różowatym jest bardzo wrażliwa, podatna na podrażnienia i wymaga specjalnej pielęgnacji, która pomaga odbudować uszkodzoną warstwę ochronną. Przy pielęgnacji skóry należy unikać tarcia, ucisku, a także stosowania kosmetyków bogatych w substancje aktywne, które zamiast wpływać dobroczynnie na skórę, wywołują podrażnienie lub uczulają. Do codziennej pielęgnacji i mycia twarzy zaleca się dermokosmetyki do skóry wrażliwej, zawierające substancje nawilżające i zmiękczające, takie które nie niszczą ochronnej warstwy lipidowej. W pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym należy unikać mydeł lub detergentów syntetycznych, ponieważ działają drażniąco i wysuszająco, niszcząc warstwę ochronną naskórka. Nie zaleca się również kosmetyków i leków miejscowych, które zawierają substancje drażniące oraz kosmetyków zawierających środki zapachowe, gdyż mogą podrażnić skórę.

Polecamy: Jak stosować preparaty (kremy, żele) na trądzik, pielęgnacja twarzy z trądzikiem, makijaż – czy można stosować przy trądziku?

Dieta w trądziku różowatym

Ważnym elementem wspomagającym leczenie trądziku różowatego jest odpowiednio skomponowana dieta. Należy w niej unikać produktów wysokoprzetworzonych oraz żywności typu fast-food. Z diety należy wyeliminować także cukier i produkty o dużej zawartości cukru oraz produkty charakteryzujące się wysokim indeksem glikemicznym.

Ponadto u osób z trądzikiem różowatym do zaostrzenia choroby mogą prowadzić:

  • alkohol (w szczególności czerwone wino, ale zalecana jest także eliminacja mocnych alkoholi)
  • nadmierne ilości kawy i herbaty
  • pikantne oraz gorące potrawy.

Niektóre publikacje wskazują na konieczność ograniczania w diecie produktów bogatych w histaminę, są to przede wszystkim sery pleśniowe. Niewskazane jest spożywanie potraw zawierających siarczany, azotany oraz glutaminian sodu, czyli związki charakterystyczne dla przetworzonego mięsa oraz kuchni chińskiej.

Trądzik różowaty – zapobieganie

Trądzik różowaty występuje u osób z predyspozycją genetyczną (występuje również u innych członków rodziny) bądź u osób ze skłonnością osobniczą do tego typu zmian skórnych. Tacy pacjenci powinni prawidłowo pielęgnować skórę, unikać pikantnych potraw, silnego nasłonecznienia (podczas ekspozycji na słońce stosować preparaty z filtrami co najmniej SPF 30), alkoholu, w miarę możliwości zredukować sytuacje stresowe.

20.10.2023
Zobacz także
  • Czy kontynuować leczenie izotretynoiną?
  • Trądzik różowaty – pierwsze objawy
  • Czy trądzik różowaty jest chorobą zakaźną?
  • Jak wyleczyć trądzik różowaty?
  • Trądzik różowaty na nosie (rhinophyma), czyli podskórne zmiany guzkowate na nosie
Wybrane treści dla Ciebie
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta