Nie tylko wizyty w solarium, ale i letnie słońce sprzyjają nowotworom skóry – ostrzegali onkolodzy i dermatolodzy. Tydzień Świadomości Czerniaka będziemy obchodzić już po raz piąty - od 17 do 23 maja.
Głównym celem wydarzenia jest zachęcenie społeczeństwa do regularnego badania skóry oraz uświadomienie, jak ważna jest profilaktyka tego nowotworu. Tydzień Świadomości Czerniaka realizowany jest w ramach kampanii „Znamię! Znam je?”, której organizatorem jest Akademia Czerniaka, sekcja naukowa Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, działająca pod patronatem Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej i Polskiego Towarzystwa Patologów.
„W wielu krajach poziom zachorowań na czerniaka ustabilizował się, jednak w Polsce liczba chorych nadal rośnie. Coraz częściej wyjeżdżamy na wczasy do ciepłych krajów i wciąż często korzystamy z solariów” – mówił prof. Piotr Rutkowski z warszawskiego Centrum Onkologii. Jak zaznaczył, zachorowań przybywa także wśród osób młodych.
Wiedza o szkodliwości promieniowania UV przyjmuje się opornie. Jak wspomniał prof. Rutkowski, podczas przeprowadzonych w pobliżu plaży badań nawet osoby, u których znaleziono podejrzane znamiona, po wysłuchaniu zaleceń lekarza wracały do przerwanego opalania. Tymczasem opalanie wcale nie jest zdrowe, a poparzenie słoneczne nie musi wiązać się z powstawaniem pęcherzy – niebezpieczeństwo pojawia się już przy zaczerwienionej skórze. Lepiej unikać słońca w godzinach od 11.00 do 16.00.
Do ochrony przed promieniowaniem UV trzeba stosować kosmetyki z jak najsilniejszymi filtrami. Powinno się je nakładać grubą warstwą na 30-60 minut przed pobytem na słońcu. Konieczne jest regularne uzupełnianie co 2-3 godziny, a także po kąpieli. Dla dzieci polecane są filtry mineralne. Wygodniejsze od ciągłego smarowania się kremem jest noszenie odpowiednich ubrań (długi rękaw) oraz okularów przeciwsłonecznych i czapki lub kapelusza.
Związane ze światłem słonecznym wytwarzanie witaminy D nie jest jednoznacznym argumentem na jego korzyść. Badania przeprowadzone na 93 surferach z Hawajów, którzy spędzali na intensywnym słońcu 23 godziny tygodniowo i nie stosowali kremów z filtrem wykazały u 1/4 z nich poziom witaminy D3 poniżej dolnej granicy normy, a mediana wyniosła tylko 30 nanogramów na mililitr. Oznacza to, że nadmiar promieniowania UV wręcz obniża poziom witaminy D3 – mówił prof. Rutkowski. Skuteczniejsza wydaje się doustna suplementacja witaminy D3.
„Usunięcie czerniaka we wczesnym stadium, kiedy choroba nie jest jeszcze zaawansowana, pozwala na wyleczenie aż 97 proc. chorych. Dlatego niezmiernie ważne jest jego szybkie i prawidłowe rozpoznanie” - mówił prof. Witold Owczarek z Centralnego Szpitala Klinicznego MSW.
Zagrożenie zachorowaniem na czerniaka jest wyższe u osób o jasnej karnacji, o rudych lub blond włosach, niebieskich oczach i licznych piegach, z dużą liczbą znamion. Czerniakowi sprzyjają także oparzenia słoneczne (zwłaszcza w dzieciństwie), występowanie nowotworów skóry w rodzinie i korzystanie z solarium. Solaria znalazły się w kategorii najwyższej, rakotwórczej szkodliwości na równi z paleniem papierosów czy azbestem. Polscy onkolodzy i dermatolodzy chcą zakazu korzystania z solariów przez dzieci i młodzież do 18. roku życia – co jednak napotyka niezrozumiały opór władz - mówił prof. Rutkowski.
Raz w miesiącu warto dokładnie obejrzeć swoją skórę, by sprawdzić, czy nie pojawiły się nowe, podejrzane zmiany, podkreśliła dr Monika Słowińska z Kliniki Dermatologii CSK MSW. „Czerniak w 99 proc. rozwija się właśnie z takich zmian, a nie z istniejących od kilkudziesięciu lat znamion” – zaznaczyła.
Cechy, które wskazują, że podejrzane znamię może być czerniakiem to asymetria (znamię „wylewa się” na jedną stronę), nierówne, poszarpane brzegi z zgrubieniami, niejednolity kolor( czarny, czerwony, niebieskawy) duży rozmiar (powyżej 6 mm) oraz ewolucja (postępujące zmiany zachodzące w znamieniu). Dla celów porównawczych można zrobić komórką zdjęcie znamienia oraz linijki (dla zobrazowania skali), a po miesiącu lub dwóch kolejne. Jeśli znamię się powiększyło, trzeba zgłosić się do chirurga-onkologa lub dermatologa (po uprzednim otrzymaniu skierowania od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza rodzinnego). Ważne jest także regularne - co najmniej raz do roku - odwiedzanie dermatologa lub chirurga onkologa, który może zbadać zmiany skórne przy pomocy dermatoskopu.
Więcej o czerniaku można się dowiedzieć na stronach www.akademiaczerniaka.pl oraz www.facebook.com/znamieznamje
